SETPlan2017

W Bratysławie odbyła już druga z rzędu a dziesiąta w ogóle coroczna konferencja „SETPlan” dotycząca spraw energetyki w tym roku z szczególnym uwzględnieniem spraw energetyki w Europie Środkowo-wschodniej w kontekście wyzwań energetycznych w Europie i Unii Europejskiej. W tym roku wydarzenie połączyło się z konferencją Central European Energy Conference oraz odbyła się pod auspicjami Prezydencji Estonii w Radzie Europejskiej UE. Trzy dni konferencji podzielone na 10 paneli dyskusyjnych i 5 równoległych wieczornych sesji zgromadziło licznych ekspertów, decydentów politycznych, biznesmenów, akademików i przedstawicieli stowarzyszeń branżowych i organizacji pozarządowych. Głównymi organizatorami wydarzenia były Słowackie Centrum Informacji Naukowych i Technicznych (CVTI SR) oraz Słowackie Stowarzyszenie Polityki Zagranicznej (SFPA).1

Tematami paneli dyskusyjnych były: unia energetyczna jako siła napędowa modernizacji gospodarki UE; SET Plan jako czynnik napędzający transformację energetyczną: osiągnięcia w dziedzinie energii, badań i innowacji oraz dalsze działania; globalny wymiar R&I energetyki, innowacyjne technologie niskoemisyjne i konkurencyjność europejska: narzędzia finansowe; dekarbonizacja: przemysł i paliwa transportowe; rozwiązania dla inteligentniejszych systemów energetycznych na poziomie lokalnym (efektywność energetyczna budynków, inteligentne miasta, wyspy energetyczne); UE jako lider w dziedzinie technologii energii odnawialnej; bezpieczeństwo atomowe; integracja rynku – środkowoeuropejski rynek gazu ziemnego; integracja rynku – sprzężenie rynku w elektroenergetyce ; bezpieczna, czysta i wydajna energia (SC3) i EURATOM; inteligentne miasta i ich społeczności oraz Światowy Przegląd Energetyki 2017.2 Różnorodność tematyczna konferencji pokazuje jak wiele aspektów jest dyskutowanych w ramach zmieniającej się architektury energetycznej UE, specyfiki poszczególnych regionów i potrzeb w konkretnych państwach narodowych przejawiających się w ich specyficznych miksach energetycznych.

Panel
Dominique Ristori Dyrektor Generalny ds. Energetyki Komisji Europejskiej otwierając swym wystąpieniem konferencję przedstawił wieloaspektowo zmiany jakie zachodzą w energetyce europejskiej która według dyrektora jest liderem zmian energetycznych na świecie pod względem inwestycji w „czystą energetykę” oraz nowej wizji rynku energii i rozwiązań prawnych3 które mają przyśpieszyć rozwój tych zmian zarówno w elektroenergetyce, energii odnawialnej, efektywności energetycznej i nowym systemu zarządzania rynkiem energetycznym w UE. Wskazał także, że rok poprzedni 2016 był pierwszym w historii, w którym większość inwestycji w energetykę w skali globalnej było poczynionych w tzw. „czystą energetykę” czyli jak wymienił: energetykę odnawialną, efektywność energetyczną i inteligentne sieci energetyczne znacznie więcej niż w paliwa kopalne. Ristori przytoczył wielkości inwestycji w „czystą energetykę” składające się na 43% wszystkich inwestycji w energetykę w 2016 roku mianowicie, że sięgnęły sumy 1,5 biliona dolarów.4 W porównaniu do innych graczy jak Chiny, które ogłaszają duże inwestycje w zakresie „czystej energetyki” ale ze względu, że nie są w tym zakresie gospodarką rynkową i nie mają możliwości aby przygotować rozwiązań zorientowane na potrzeby rynku oraz USA, które są pierwsze w liberalizacji ryku gazu czy elektroenergetyki spoglądają według Ristoriego na UE jako pionierów w konstrukcji nowego modelu rynku energii, UE jest liderem a nie jedynie naśladowcą.5

R

Trzema filarami strategii dla Komisji Europejskiej odnoszącej się do zmian na rynku „czystej energetyki” są: nowe ramy prawne, dostęp do finansowania oraz technologie i innowacje. Wskazując na kryzys gazowy w Słowacji w 2009 roku Ristori podkreślił także wagę aspektu bezpieczeństwa dostawy gazu oraz solidarności między Europą zachodnią i środkowo-wschodnią w pakiecie energetycznym UE w zakresie międzyrządowych porozumień i regulacji dotyczących bezpieczeństwa dostaw gazu szczególnie dotyczących współpracy regionów, jawności kontraktów i organizacji pomocy w dostawach w nagłych przypadkach z zachodu na wschód UE.

Kolejnym istotnym tematem zmian w transporcie i elektro-mobilności, która według Ristioriego czeka znacznie szybsza zmiana niż większość ekspertów się spodziewa szczególnie w zakresie publicznego transportu w miastach. Według dyrektora te wszystkie zmiany doprowadzą do tego, że za 10 lat 50% rynku elektrycznego będzie wytwarzanego z energetyki odnawialnej i do tego potrzeba nowego systemu zarządzania oraz digitalizacja produkcji, dystrybucji energii i aktywnego konsumenta decydujące kiedy korzysta z energii, który może także być producentem energii w ramach nowych społeczności lokalnych wspieranych przez nowe technologie i dostęp do finansowana. Największą słabością Europy wskazała zdolność przenoszenia wiedzy na nowe rozwiązania rynkowe i tworzenie nowych gotowych rynkowych rozwiązań i produktów oraz wskazał że wyzwaniem jest stworzenie nowej bazy przemysłowej w Europie dla produkcji, która wypełni potrzeby zmian zachodzących zmian w czystej energetyce szczególnie pod względem jakości i trwałości rozwiązań technologicznych w magazynowaniu energii, baterii, efektywności energetycznej, budynkach, fotowoltaiki i energetyki wiatrowej także dużej energetyki offshorowej.

Markkula

Wystąpienie w I panelu dotyczącym roli unii energetycznej jako siłą napędową modernizacji gospodarki w UE poszerzył o perspektywę regionalną Markku Markkula Przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów. Markkula stwierdził, że potrzebujemy jakościowego skoku przyśpieszającego rozwój innowacyjnego ekosystemu, udziału wszystkich udziałowców w tym lokalnych i regionalnych władz, uniwersytetów, biznesu oraz obywateli, że musimy współpracować nie tylko na regionalnym i narodowym poziomie ale także w ramach UE i co najważniejsze że musimy zapewnić aby regiony i miasta miały dostęp do finansowania które od nich oczekujemy także w ramach nowego budżetu UE z mniejszymi pieniędzmi ale osiągając efekt synergii z innym finansowaniem także prywatnymi inwestycjami.

Wojtek

Vojtech Ferencz, Sekretarz Stanu Ministerstwa Gospodarki Republiki Słowackiej przedstawił narodową perspektywę Słowacji na projekt Unii Energetycznej która ma być zrealizowana do 2030 roku łącząc cele ochrony klimatu z energetycznymi m.in. dążąc do odstąpienie od energetyki opartej na węglu, udziale energetyki atomowej w planie energetycznym dla UE szczególnie w najbliższych 10 latach. Słowacja poparła aby energetyczny mix pozostał w gestii państw narodowych aby dostosować go do doświadczeń i możliwości poszczególnych krajów przetestowanych w praktyce jak kryzysie gazowym w 2009 roku, który szczególnie dotknął Słowację. Bezpieczeństwo z tego względu jest kluczowym aspektem obok konkurencyjności w energetyce przez szczególne podkreślanie istoty innowacyjności i rozwojowych projektów w ramach programu ramowego UE Horizon 2020 z szczególnym uwzględnieniem inteligentych sieci energetycznych, elektro-mobilności czy zagadnień efektywności w energetycznej w miastach.

Rein Oidekivi Ambasador Estonii w Słowacji i oraz Prezydencji Estonii w Radzie Europy UE przedstawił rozwój pakietu Czysta Energia UE podczas prezydencji Estonii. Oidekivi podkreślił propozycję nowej struktury rynku energetycznego który stawia konsumenta w centrum i wprowadza konkurencję w celu obniżenia cen dając możliwość wyboru dostarczyciela usług. Pozostałymi ważnymi kwestiami są sprawy energetyki odnawialnej oraz zarządzania energetyką w ramach projektowanej Unii Energetycznej.

Ostatni w dyskusji zabrał głos Michael Losch Dyrektor Generalny Federalnego Ministerstwa Nauki i Ekonomii Austrii przedstawiając perspektywę tego kraju na zmiany w energetyce odnawialnej w Europie z szczególnym uwzględnieniem relacji austriacko-niemieckich w tym zakresie.

Odbyła się również konferencja prasowa w której portal Geopoliti.org uczestniczył jako patron medialny.

Konferencja

Ristori

Dominique Ristori

Na fotografii Dominique Ristori przedstawia politykę Komisji Europejskiej w energetyce.

Maja Ruben z redakcji Geopoliti.org rozmawiała z organizatorem konferencji Alexandrem Dulebą z Słowackiego Stowarzyszenia Polityki Zagranicznej (SFPA) na temat polsko-słowackich relacji w energetyce w kontekście zmian w Unii Europejskiej.

Maja Ruben: Jakie według Pana są relacje polsko-słowackie w kontekście współpracy energetycznej w Unii Europejskiej?

Tak właściwie powiedziałbym, że szklanka jest w połowie pusta niż pełna. Pozwoli Pani, że wyjaśnię. Ze Słowackiej perspektywy mamy dwa bardzo ważne regionalne projekty w energetyce. Mam na myśli rynkowe sprzężenie w elektroenergetyce i od 2009 roku całkiem sukcesywnie rozwijamy projekt rynkowego sprzężenia pomiędzy Republiką Czeską a Słowacją. Oczekiwaliśmy wtedy, że Polska także się do tego projektu przyłączy ale to Węgry dołączyły w 2012 roku a w 2014 roku dołączyła Rumunia. Teraz prowadzone są rozmowy w czwórce państw wraz z Bułgarią a nie z Polską.

Patrząc na geografię polityczną Wyszehradzkiej czwórki jeżeli mówimy o rynkowym sprzężeniu to Polski tu brakuje, więc jeżeli mówimy o sprzężeniu to jest to problemem. Natomiast jeżeli mówimy o integracji rynku gazowego między krajami V4, na marginesie była to polska inicjatywa, podpisały listy intencyjne na temat tworzenia regionalnego rynku gazu. Słowacja ma bardzo dobrze rozwinięte interkonektory z Republiką Czeską, Austrią, Węgrami, Ukrainą a ostatnim inter-konektorem, którego brakuje jest właśnie z Polską.

Alexander Duleba

Mamy powiedziałbym wspólną agendę i interes Wyszehradu i jestem optymistycznie nastawiony do współpracy na rynku i w przemyśle gazowym interesującym i ważnym dla współpracy obu stron ale brakuje Polski w regionalnej integracji rynku elektroenergetycznego. Dlatego powiedziałem na początku, że ta szklanka bardziej jest w połowie pusta niż pełna, ponieważ inter-konektor jest jeszcze niedokończony.

Na pytanie Mai Ruben (Geopoliti.org) jak Dominique Ristori (Komisja Europejska) widzi współpracę Komisji Europejskiej i Polski w kontekście opisywanych zmian w energetyce europejskiej Dominique Ristori odpowiedział:

Współpraca pomiędzy Polską i Komisją Europejską jest rzetelna. Jesteśmy w stałym kontakcie.

Przedstawiając wszystkie sprawy odnoszące się do hardware i software. Mam na myśli wielką infrastrukturę energetyczną tak jak w przeszłości Lit-Pol6 ale także odnoszące się do ewolucji energetycznychnowego projektu rynku dla przykładu, nowej dyskusji na temat mechanizmu pojemności energetycznej w Polsce. Podsumowując, o czymkolwiek mówimy np. bezpieczeństwie energetycznym czy rynku energetycznym prowadzimy między Polską a Komisją Europejską w sprawach energetyki realnie dobry i konstruktywny dialog.

MRMR

Na fotografii: Dominique Ristori (Komisja Europejska) i Maja Ruben (Geopoliti.org)

Konferencja trwała 2 dni podczas których prowadzone były dyskusje na temat szczegółowych rozwiązań w poszczególnych sektorach energetyki w Unii Europejskiej w kontekście konkurencji globalnej w USA czy Chinach. Wszystkie panele dostępne są na nagraniach na stronie organizatora: https://www.setplan2017.sk/index.php/video

Redakcja Geopoliti.org

Wywiady: Maja Ruben

Relacja: Michał Specjalski

1 Więcej o organizatorach w: https://www.setplan2017.sk/index.php/about/organizers, setplan2017.sk, 9.12.2017

2 Więcej w programie Setplan 2017, https://www.setplan2017.sk/index.php/program, setplan2017.sk, 9.12.2017

3 Wynikających z dyrektyw Komisji Europejskiej

4 W oryginalne 1,5 trillion euro.

5 Welcome and Panel I – The Energy Union as a driver of the modernisation of EU’s economy, https://www.setplan2017.sk/index.php/video/917-panel-1, setplan2017.sk, 9.12.2017

6 Chodzi o połączenie elektroenergetyczne Litwa-Polska